Będziemy zamieszczać dalsze zapiski dotyczące historii ziem naszej gminy we fragmentach, które – prosimy o to Czytelników – będą uzupełnione i ewentualnie korygowane.

     Proponujemy periodyzację:

– do włączenia Mazowsza do Korony (którą zakończyliśmy jeszcze bez uwag podsumowujących);

– do najazdu szwedzkiego (1526 – 1654 r.) i dalej do rozbiorów 1778-1795 r.;

– Księstwo Warszawskie, Królestwo Polskie (Gmina Skuły);

– Powstanie Styczniowe – I wojna światowa (1863 – 1914);

– czas niepodległości do wybuchu II wojny światowej;

– okres powojenny do powstania (a raczej rewitalizacji) gminy i przeniesienie ośrodka ze Skuł do Żabiej Woli.

Krótkie notki:

      Na czele wsi w zaraniu naszej historii (XIV –XV w.) stał wójt wyznaczony przez właściciela wsi. Bywał, że stał na czele ławy wiejskiej (również wyznaczonej przez pana, rozpatrującej drobne sprawy sądowe), zbierał niektóre podatki. Właściciele rychło zaczęli rugować wójtów potrzebując ich ziemi i ich pracy.

     W miastach wójtowie też zaczęli przeszkadzać bogatym. Warto pamiętać oceniając znaczenie i pracę „władz samorządowych, że zarówno wójtowie, jak i ci z „ławy” byli niepiśmienni, czyli nie potrafili pisać i czytać.

***

     Urząd i podział na gminy przynieśli nam zaborcy. Po trzecim rozbiorze – my, tu w naszej gminie – przypadliśmy Prusom. Okupant jednak przyznał nam dużą samodzielność, a także wprowadził wiele nowoczesnych na owe czasy instytucji i praw. Także wniósł postęp techniczny i gospodarczy do naszych wsi (władze polskie, polskie sądy). Powstawały nowe drogi, ratusze w miastach rozwinęło się sądownictwo (polskie). Ten dobry okres (po upadku Napoleona) trwał krótko: do przegranej Prus i Kongresu Wiedeńskiego w 1815 roku. Pod zaborem rosyjskim powstało wówczas Królestwo Polskie – nastąpił ekonomiczny zastój, ale prawnie byliśmy państwem. Wszystko zmieniło Powstanie Listopadowe.

***

      Nasi poprzednicy, mieszkańcy wsi na naszych ziemiach nie opuszczali swojego terenu poza jarmarkami – jeżeli gospodarz miał co wystawić na sprzedaż. W ramach parafii tylko kościół był docelowym punktem wypraw. Właściciele wsi, szlachta, rycerstwo – dosyć rzadko odwiedzali Płock, Warszawę, Kraków czy Poznań, Gdańsk. Szczególnie rycerze byli grupą najruchliwszą. Największym wyczynem (z naszego sąsiedztwa) była wyprawa do Włoch właściciela ziemi, która dziś jest Włochami pod Warszawą. Właśnie na pamiątkę tej podróży ziemie te zostały nazwane Włochami. Syn rycerza – podróżnika w drugiej połowie XV wieku był pisarzem książęcym.

***

     Groźne epidemie „zarazy”, które dotykały Europę i Polskę w późniejszym średniowieczu docierały także do naszych terenów. W drugiej połowie XIV wieku „czarna śmierć” pochłonęła w różnych królestwach czy księstwach do 1/3 istnień ludzkich. Epidemie powtarzały się w XV i XVI wieku. Najgroźniejsze były te przenoszone przez szczury, a także „morowe powietrze”. Dotkały więc najbardziej zaludnione tereny. Na ziemiach naszej gminy zaludnienie nie było gęste, więc przypadki zachorowań epidemicznych zawdzięczali nasi poprzednicy raczej wędrownym kuglarzom, cyrulikom, wędrowcom, bajarzom, przepowiadaczom.