Skuły

 

     Skuły odnotowane były w 1408 roku jako Sculi, w 1425 – Scluli, w 1429 – Sculy.  Wieś była własnością szlachecką. W 1432 roku znajdowały się w nowym powiecie warszawskim, w 1492 w powiecie tarczyńskim. W 1439 była to już parafia Skuły.

    Pierwsze wiadomości o Skułach pochodzą z pierwszej połowy XIV wieku. Udokumentowanym twórcą gospodarczo rozwiniętej miejscowości był Piotr Pilik  – marszałek dworu księcia Janusza I, podkomorzy zakroczymski, późniejszy wojewoda warszawski. Piotr Pilik otrzymał od księcia Bolesława Mazowieckiego przywilej lokacji wsi Skuły na prawie niemieckim.

     Piotr Pilik jest prawdopodobnie budowniczym pierwszego kościoła ulokowanego w Skułach; tym bardziej wydaje się to prawdopodobne, że jemu przypisuje się budowę świątyni (w 1434 roku) w niedalekim Chynowie. Inne źródła podają, że pierwszy kościół w Skułach ufundowano staraniem rodziny Skulskich, w 2 połowie XIV wieku. Piotr Pilik zmarł bezdzietnie, a wsie Skuły i Słubicę przekazał swym synowcom Janowi i Abrahamowi Skulskim.

     Skuły nazywane są (przez J. Łukasiewicza w „Krótkim opisie historycznym kościołów parafialnych”) gniazdem starożytnej rodziny Skulskich herbu Rogala. Rogala to herb przywieziony z Niemiec przez rodzinę Bibersteinów – czerwony róg jeleni na białym tle. Przedstawiciel tego rodu, młody rycerz Biberstein, uratował  Bolesława Krzywoustego przed atakiem rozjuszonego bawoła. Za swoją odwagę otrzymał on prawo do herbu stanowiącego róg bawoli (a być może żubrzy?) na czerwonym tle.

     A oto zapiski dotyczące najdawniejszej historii Skuł:

      Granice skulskie od 1451 r.; w 1477 r. młyny, sadzawki i ruda w Skułach. 1480 r.  – włóki koło sadu z nową sadzawką za dworem i ogrodem w Skułach, młyn. W 1487 r. lasy w dziale Mikołaja kanonika: Bukowie, Biegrzewo, Czarnówka, Chrabówka, Miedzewie, Grabówka, Olszyny, Cisek, Sienne, Osiek, Siedliszczko, w dobrach Skuły i Słubica przy granicy dóbr Radziejowice, Grzegorzewice, Piotrkowice, Płaski, Many, Zaręby, Kaleń, Osowiec. W 1487 r. droga od Kaleni do Skuł, pole w Skułach zwane Pruskiełąki, w 1491 r. młyn z sadzawką zwaną Cisek, gościniec z Skuł do Petrykoz, 1571 r. poświętne w 3 polach wsi Skuły wraz z sadzawką.

Własność szlachecka.

1408 r. – wojewoda Piotr Pilik ma mieć proces z Mikołajem z Zalesia, kiedy przyjdzie do swej rezydencji w Skułach

1425 r. – książę Janusz I zezwala Piotrowi, wojewodzie ze Skuł, lokować miasto w Raźnach.

1429 r. – Piotr Pilik, dziedzic ze Skuł. Wojewoda sprzedaje część Otwocka w strefie czerskiej. Za 50 kóp gr. Pawłowi z Otwocka

1430 r.- tenże Piotr daje swej żonie Dorocie klejnoty i ruchomości

1432 r. – tenże Piotr (syn Jana) Pilika z Skuł, wojewoda mazowiecki, darowuje swym bratankom: Janowi i Abrahamowi z Łosia swe dobra, na których ma wiano jego żona Dorota: Skuły, Słubica, Ruda, Dobrzyszewo, Byczyna, Chynowo, Wola Chynowska, Krężel w ziemiach czerskich i warszawskich. Po śmierci swej i tejże żony w 1433 roku Piotr ponawia darowiznę wyżej wymienionych wsi tymże bratankom.

1434 r. – tenże Piotr uposaża kościół parafialny w Chynowie

1436 r. – w pożarze dworu w Skułach zostały utracone przywileje książęce na dobra, w tym na Głodną (czerskie)

1449 r. – podział dóbr między szlachcicem Janem Łoskim z Łosia i Janem z Uwielin: po przewidywanej śmierci urodzonej Doroty wojewodziny Jan z Uwielin ma dostać Skuły i Słubicę

1451 r . – Janowi Uwielińskiemu zniszczono stare oznaczenia granic skulskich

1453 r. – Dorota wdowa po wojewodzie Skuł procesuje się o kmiecia Mikołaja, który był u niej karczmarzem

1476 r. – Jan pleban w Skułach

1484 r. – Mikołaj pleban w Skułach

1487 r. – Mikołaj Łoski kanonik warszawski będzie jedynym lokatorem kościoła w Skułach aż do swej śmierci

1514 r. – Jan pleban w Skułach ma proces o meszne z kolatorami Mikołajem Borutą Łoskim i Barbarą Pilikową Skulską: jest z nimi w konflikcie o finansowanie budowy albo remont kościoła parafialnego;  fundacja kościoła nastąpiła przed około 150 laty;

1480 r. – Jakub Boruta z Skuł dworzanin książecki uzyskuje odnowienie praw na dobra Słubica

1481 r. – książę Bolesław V daje Jakubowi Borucie Łoskiemu z Skuł przywilej  na prawie chełmskim na dobra Słubica z prawem łowu zwierząt oprócz tura.

1487 r. – Mikołaj, kanonik warszawski i Jakub Boruta bracia z Łosia dzielą dobra Skuł i Słubica, które przypadły im z podziału z braćmi; Jakubowi przypada część Skuł z pierzeją rynku, w której siedzą kmiecie Kruk i Poździoch: może tam lokować karczmy, tak jak są inne karczmy lokowane w tej pierzei; otrzymuje także 7 i ½ własności na których siedzą kmiecie: Maciejka, Rogacki, Mika, Jakubowie, Niemiec, Kuta, Wsiemiołowie,  Poździoch, Zdun; powinien tam uczynić siedlisko, folwark i zagrodę oraz mieć zagrodników i sadzawkę: Mikołajowi kanonikowi przypada pozostała część Skuł z kmieciami na rolach i ogrodach w rynku i ulicach, z młynem we wsi Skuły, z sadzawkami, a także siedlisko stare z folwarkiem i łąkami przynależnymi do starego dworu oraz lasami; szlachta i kmiecie Borucie cały las Bukowy między granicami dóbr Ossowiec, Kaleń i Grzmiąca, do drogi z Kalenia do Skuł, z polem zwanym Pruskiełąki w Skułach; ponadto zapisuje mu 4 i ½ własności w Skułach, na których siedzą kmiecie Heliasz, Jan i Maciej Legatowie, Stanisław Wójcik, Mikołaj Wrzeszcz, Maciej Opoczka, Mikołaj Tkacz i Jan Łuczywko (mamy tutaj pierwszy zapis nazwisk – imion kmieci, mieszkańców Skuł!*)

1490 r. – zmarł Mikołaj kanonik, pleban w Radwankowie, dziedzic w Skułach

1501 r. – Stanisław z Łosia albo Skuł zastawia pod karą przepadku braciom Mikołajowi i Jakubowi. ss. zmarłego Pilika z Wągrodna, dział z Skułach, który ma po swoich braciach Mikołaju kanoniku i Andrzeju  skarbniku wraz z częścią siedliska i dworu kanonika w Skułach.

1513 r. –  Stanisław Proboszcz z Skuł płaci karę sądową

1515 r. księżna Anna regentka Mazowsza za zasługi uwalnia szlachciankę Barbarę Pilikową z Skuł na 1 rok od sądów i kar sądowych w z. warsz.;

1515 r. – księżna Anna kładzie zakład 100 kóp groszy w półgroszach między Barbarą wdową po Mikołaju Piliku z Skuł, a Dziersławem synem zmarłego Boruty z Skuł.

1524 r. – Mikołaj z Runowa w imieniu swoich krewnych Katarzyny i Elżbiety córek zmarłego Mikołaja z Wągrodna wykupuje wierzytelność na Skułach

*  Warto poszperać, popytać sąsiadów: może to właśnie rodzina Państwa ma blisko 500-letni rodowód!

2 komentarze

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *

Opublikuj komentarz